تکنولوژی غلات و صنایع غذایی

اثر غنی سازی  دی اکسید کربن بر روی رشد و کارایی مصرف نور روزانه گندم در ارتباط با دما و مرحله رشدی

چکیده:

اهداف این آزمایش عبارت بودند از: 1) اثر غنی سازی فصلی بر روی جذب تشعشع فصلی و کارایی مصرف نور بر اساس تولید زیست توده هوایی گندم 2) رابطه کارایی مصرف نور روزانه و دما و 3) اثر غنی سازی دی اکسید کربن بر روی رابطه کارایی مصرف نور روزانه و دما در دوره قبل و در خلال پر شدن دانه، که فرض می شود به ترتیب منبع و مخزن محدود کننده عملکرد دانه هستند. در طی 2 سال، گندم در اطاقک های رو باز و در کرت های با سایز متفاوت (1 و 3 مترمربع) و در غلظت محدود و بالای دی کسید کربن و با مواد غذایی و آب کافی کاشته و برای زیست توده و عملکرد تجزیه و تحلیل شد. در سال دوم جذب نور به وسیله تاج پوشش سبز و تولید زیست توده هوایی نیز اندازه گیری شد. سرعت تبادل CO₂ (CCER) از روز 50، که از بزرگ شدن ساقه تا پیری تاج پوشش بود، اندازه گیری گردید. CCER برای محاسبه کارایی مصرف نور روزانه قبل و در خلال دوره پر شدن دانه استفاده شد. نتایج نشان داد جذب کربن خالص روزانه یک ارتباط خطی با تشعشع فعال فتوسنتزی جذب شده دارد. میانگین فصلی کارایی مصرف نور که از این رابطه محاسبه گردید، با غنی سازی دی اکسید کربن ، زیاد شد. جذب فصلی نور با غنی سازی دی اکسید کربن تغییری نکرد. زیست توده و عملکرد نهایی تحت شرایط دی اکسید کربن زیاد، به اندازه <11 و <13 % به ترتیب در سال اول و دوم افزایش یافت. تجزیه رگرسیون یک رابطه منفی معنی دار بین کارایی مصرف نور روزانه و دما تحت دی اکسید کربن محدود در قبل و خلال پر شدن دانه را نشان داد. غنی سازی دی اکسید کربن این رابطه منفی را فقط قبل از پر شدن دانه کم کرد و در طی پر شدن دانه تاثیری نداشت. نتایج حاصل از این آزمایش کاهش مورد انتظار کارایی مصرف نور در دی اکسید کربن محدود و افزایش اثر دی اکسید کربن با دما در دوره قبل از گرده افشانی را تصدیق می کند. نتایج همچنین مشخص کرد اثرمتقابل مثبت دی اکسید کربن و دما بر روی کربن گیری تاج پوشش، در خلال پر شدن دانه ناپدید می شود که ممکن است مسوول کاهش اثر دی اکسید کربنبر روی زیست توده گیاه بین گرده افشانی و رسیدگی دانه باشد.

منبع:

European Journal of Agronomy, 2003, 19: 411-425