تکنولوژی غلات و صنایع غذایی

اجزاء عملکرد گندم تحت تنش درجه حرات بالا در طي رشد زايشي 

چکیده:

درجه حرارت بالا يکی از عوامل اصلي تعيين کننده رشد و نمو گندم است که عملکرد گياهان، تحت شرايط کنترل شده، را به ازای هر درجه بالاتر از 15 درجه سانتیگراد، 3 تا 5 درصد کاهش می دهد. حتي تفاوتهای بيشتر عملکرد نیز بين درجه حراتهای مطلوب و نامطلوب، در شرایط مزرعه گزارش شده است. هدف از اين مطالعه تعيين اجزاء عملکرد رقم گندم قرمز سخت زمستانه کارل92 (Karl 92)  تحت تاثیر درجه حرارت بالای کنترل شده، در طي دوره رسيدگي و در جمعيتهای مشابه مزرعه ای بود. گياهان در تراکم نهايي 144 بوته در مترمربع در گلخانه تا هنگام گرده افشاني رشد کردند و برای اعمال تيمار درجه حرارت، به اتاقک رشد منتقل شدند. درجه حرارتهای روزانه/ شبانه 20/20، 25/20، 30/20 و 35/20 ، از 10 تا 15 روز بعد از گرده افشاني تا هنگام رسيدگي در دو آزمايش و درجه حرارتهای 25/20، 30/20 و 35/ 20 ، از 20 روز بعد از گرده افشاني تا هنگام رسيدگي در آزمايش سوم بکار برده شدند. عملکرد دانه تا 78% ، تعداد دانه تا 63% و وزن دانه تا 29 % در درجه حرارت روزانه/ شبانه 35/20 در مقايسه با 20/20  از 10 روز بعد از گرده افشاني تا هنگام رسيدگي کاهش يافتند. کاهش عملکرد در درجه حرارتهای بالا در طي اين دوره نسبت به مطالعات قبلي تحت شرايط کنترل شده، بسيار بيشتر بود. تعداد دانه در درجه حرارتهای بکار برده شده در ابتدای رشد زايشي در این آزمايش، همانند گندمهای مطالعات مزرعه ای قبلي، به درجه حرارت بالا حساس بود. درجه حرارت بالا، 15 روز بعد از گرده افشاني تا هنگام رسيدگي، عملکرد دانه را 18 درصد کاهش داد. از آنجايي که تعداد دانه در اين زمان تعیین می شد، افت عملکرد به علت کاهش وزن دانه بود. همچنین درجه حرارت بالای تحميل شده از 20 روز بعد از گرده افشاني وزن دانه را 18 درصد کاهش داد.

منبع:

Crop Science, 1999, 39:1841-1846